Mediacje
Ludziom nie jest łatwo wzajemnie ze sobą współpracować, ponieważ nie dostrzegają barier i zakłóceń w komunikowaniu się, nie potrafią zrozumieć innego punktu widzenia, czy też wczuć się w daną sytuację. W skutecznym rozwoju i budowaniu wzajemnych relacji, ważną rolę odgrywa umiejętność komunikacji, czyli porozumiewania się z innymi. Umiejętność jasnej i skutecznej komunikacji się, jest podstawą wszelkich kontaktów, m.in rodzinnych, koleżeńskich, małżeńskich i innych. Czasami dwie osoby mają różne opinie na dany temat… i co wtedy? I tutaj możemy wprowadzić termin „mediacja”. Co to jest „mediacja”? Krótko mówiąc jest to próba doprowadzenia do kompromisowego, polubownego i oczywiście satysfakcjonującego strony rozwiązania sporu, konfliktu na drodze dobrowolnych i nieprzymuszonych negocjacji. Podczas pertraktacji obowiązkowy jest udział osoby trzeciej, czyli mediatora – jest to osoba neutralna i bezstronna. Wspiera on proces negocjacji, osłabia i łagodzi ewentualne napięcia i wspomaga w dojściu do ugody. Celem mediacji jest osiągnięcie takiego rozwiązania, aby było ono satysfakcjonujące i do akceptowalne dla każdej z stron konfliktu. Należy nadmienić, że celem nie jest ustalenie kto ma rację w danym sporze.
Rodzaje mediacji
Mediacje są szerokim pojęciem, które obejmuje różne dziedziny życia społecznego. Do głównych grup mediacji należą:
- Cywilne – gospodarcze, rodzinne, pracownicze, szkolne, oświatowe, społeczne, inne (spadki, podział własności, sąsiedzkie)
- Karne
- W sprawach z nieletnimi
- Spory zbiorowe
Mediacje cywilne
Mediacje gospodarcze
Mediacje gospodarcze umożliwiają, ułatwiają odtworzenie pozytywnych relacji między współpracującymi ze sobą przedsiębiorstwami, firmami. Bardzo często głównym czynnikiem warunkującym spór są zagadnienia związane z wypłatą środków finansowych za świadczoną usługę, bądź wydane towary.
Mediacje rodzinne
Stosowane są we wszystkich rodzajach sporów pomiędzy członkami rodziny, którzy połączeni są ze sobą pokrewieństwem, a także osobami, które pozostają w związkach rodzinnych zdefiniowanych przez prawo. Są to na przykład rodziny zastępcze, czy rodziny adopcyjne. Mediacja rodzinna ma zastosowanie w następujących sprawach:
– sprawy rozwodowe
– sprawy o podział majątku po rozwodzie
– sprawy związane z opieką nad dziećmi po rozwodzie
– inne sprawy rodzinne
Mediacje pracownicze
Mediacje pracownicze dotyczą rozwiązywania konfliktów interpersonalnych osób współpracujących ze sobą lub pomiędzy zespołami. Można je zastosować również w przypadku spraw związanych z umowami o pracę – rozwiązanie umowy lub przywrócenie pracownika do świadczenia pracy, urlopów, odszkodowań, przestrzegania czasu pracy, braku zaspokojenia ludzkich potrzeb, relacji pracowniczych, a nawet mobbingu. Strony konfliktów, w tym wypadku to osoby występujące w relacjach: pracownik – pracownik lub pracownik – pracodawca.
Mediacje szkolne, rówieśnicze
Jest to prowadzenie pertraktacji, rozmów pomiędzy dwoma lub więcej uczniami, którzy są ze sobą w konflikcie, nie potrafią dojść do porozumienia. Dotyczą one także obszarów: uczeń – nauczyciel, nauczyciel – nauczyciel, nauczyciel – dyrekcja oraz nauczyciel – rodzic. W szkole mediatorem może być pedagog lub psycholog szkolny, bądź też inny nauczyciel, którego zakres czynności obejmuje prowadzenie mediacji lub jest on superwizorem mediacji rówieśniczych. Może nim być także uczeń, który ukończył 13 lat – jest to tzw. mediator rówieśniczy. Uczeń taki powinien reprezentować wartości respektowane przez szkołę, cieszyć się zaufaniem kolegów i nauczycieli, a co najważniejsze powinien być przeszkolony w zakresie prowadzenia mediacji.
Mediacje oświatowe
odnoszą się do takich obszarów jak: szkoła – samorządy, szkoła – kuratorium, szkoła – środowisko lokalne, rodzic – kuratorium.
Mediacje społeczne
mają miejsce wówczas, gdy konflikt zachodzi pomiędzy różnymi grupami interesantów związanych z sytuacją na danym terenie. Mogą tu być zaangażowane na przykład społeczności lokalne, instytucje samorządowe, stowarzyszenia, różnego rodzaju organizacje, wspólnoty mieszkaniowe, sąsiedzi. Cechą charakterystyczną tych nieporozumień jest uczestnictwo w nich wielu stron.
Mediacje w postępowaniu karnym (mediacje karne)
Jest to sposób na rozwiązanie konfliktu karnego w sposób dobrowolny, nieprzymuszony, który powstał pomiędzy sprawcą a pokrzywdzonym w wyniku popełnienia przestępstwa. Mediacja opiera się tutaj na tak zwanej „idei sprawiedliwości naprawczej”, określa sposób zadośćuczynienia szkodom i krzywdom wynikłym z naruszenia prawa. Mediacja w tym wypadku może odbywać się przed sądem, policją lub prokuratorem.
Mediacje w sprawach z nieletnimi
Prowadzona jest w ramach postępowania w sprawach osób nieletnich, lecz toczy się poza sądem rodzinnym. Ma ona na celu pomoc w porozumieniu się osoby nieletniej i pokrzywdzonemu. Ma działać również wychowawczo. Uczestnikami mediacji są również rodzice lub opiekunowie prawni nieletniego. Inicjatorem przeprowadzenia mediacji może być sąd rodzinny, sam nieletni lub jego rodzice, a także pokrzywdzony (lub jego rodzice, jeżeli jest nieletni).
Spory zbiorowe
rozwiązywanie takich sporów poprzez postępowanie mediacyjne jest obligatoryjne na mocy ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, musi zostać przeprowadzone po wyczerpaniu żądań, rokowań. Jest to również tok postępowania, który poprzedza inne metody rozwiązywania sporów zbiorowych, jak na przykład strajk. Stronami sporu może być pracodawca i pracownicy, a może on dotyczyć warunków pracy, płac, świadczeń socjalnych, praw i wolności związkowych. Pracowników reprezentują związki zawodowe, a pracodawcę – właściwe organizacje pracodawców.