Badania psychologiczne
Cel badań psychologicznych
Celem przeprowadzania badań psychologicznych jest określenie i ustalenie przeciwwskazań psychologicznych do posiadania określonych uprawnień. Ustala się brak lub istnienie tych przeciwwskazań. Grupy zawodowe, u których występuje konieczność przeprowadzania badań psychologicznych to: kierowcy, piloci, osoby ubiegające się lub posiadające pozwolenie na broń oraz osoby reprezentujące zawody prawnicze. Konieczne są one również podczas pracy przy obsłudze urządzeń, maszyn i na stanowiskach, gdzie wymagana jest szczególna sprawność psychofizyczna. Badania przeprowadza się podczas podjęcia nowej pracy, jako badanie profilaktyczne kontrolne dla osób pracujących. Mogą to być także badania odwoławcze, na przykład u kierowców i osób posiadających pozwolenie na broń, czyli odwołanie się od wydanego wcześniej orzeczenia psychologicznego. Badanie to przeprowadza się w sytuacji nie zdanego testu psychologicznego, wystąpienia wypadku drogowego, jako odwołanie się od decyzji osoby przeprowadzającej badanie. Rodzaj wykonywanych zawodów i prac wymagających obligatoryjnych badań psychologicznych określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej. Lista ta obejmuje 36 zawodów. Pracownicy na tych stanowiskach powinni zadania wykonywać w sposób opanowany, być maksymalnie skoncentrowani, odpowiednio szybko reagować i podejmować racjonalne decyzje. Od tych decyzji często zależy ich zdrowie lub życie. Badań możemy odmówić jedynie wówczas, gdy rodzaj pracy i czynności, które wykonujemy wykracza poza ministerialną listę. Jeśli je przeprowadzimy, to pomagają określić u pracowników umiejętność współdziałania i współpracy w zespole, radzenie sobie ze stresem, koncentrację, kreatywność.
Jak wyglądają badania psychologiczne
Badania psychologiczne dla osób pretendujących na różne stanowiska mogą się od siebie trochę różnić w zależności od wykonywanej pracy. Jeżeli weźmiemy pod uwagę ogólny podział etapów badań, wówczas możemy wyróżnić:
- część testową,
- część sprawnościową.
Podczas części testowej bada się typ osobowości, odporność na stres, intelekt. Podczas części sprawnościowej ocenia się szybkość reakcji, koncentrację, koordynację wzrokowo – ruchową. sprawność ogólną. Podczas badań psychologicznych wykorzystuje się najczęściej takie techniki badawcze jak: rozmowa, wywiad, obserwacja, analiza dokumentów i wytworów, metody projekcyjne (skojarzeń, wyobrażeń, konstrukcji, uzupełnień). Każde badanie kończy się oceną osobowości, sprawności fizycznej i psychicznej, psychomotorycznej.
Testy psychologiczne przeprowadzane są przez psychologów. Ważne jest, by podczas badania odpowiadać zgodnie z prawdą, nie jest to „szkolny egzamin” i nie ma złych i dobrych odpowiedzi. Najczęściej badania części pierwszej, testowej przeprowadza się korzystając z narzędzi w formie papierowej – testy, kwestionariusze. Część sprawnościowa wymaga już często specjalistycznych urządzeń, sprzętu komputerowego i odpowiedniego, przystosowanego do tego rodzaju badań pomieszczenia. Badania typu osobowości przeprowadzane są podczas rozmowy z psychologiem oraz za pomocą kwestionariuszy. Psycholog ustala, jakie jest zachowanie osoby badanej w różnego typu sytuacjach. Następny etap badania obejmuje rozwiązywanie testów. Najczęściej są to testy uwagi i sprawności intelektualnej. Diagnozuje się wówczas zdolności intelektualne. By określić sprawność motoryczną i koordynację wzrokowo – ruchową korzysta się ze specjalistycznej aparatury. Sprawdza się szybkość i prawidłowość reakcji, skupienie na zadaniu, koncentrację, opanowanie emocji, postrzeganie odległości i prędkości (na przykład u kierowców), reagowanie na wystąpienie nagłych zaskakujących sytuacji i wydarzeń. Podczas całego badania psycholog cały czas obserwuje zachowania i reakcje osoby badanej.
Co zabrać na badania psychologiczne
Wybierając się na badania psychologiczne należy pamiętać, by zabrać ze sobą dokument tożsamości i skierowanie, jeżeli zostało nam wystawione oraz wszystkie dokumenty, które mogą być z danym badaniem związane. Jeżeli jest to na przykład badanie odwoławcze należy zabrać ze sobą zaświadczenie lub orzeczenie z poprzedniego badania. Powinniśmy zadbać także o odpowiedni, wygodny strój i indywidualne pomoce medyczno – korekcyjne, jeżeli z takich korzystamy, na przykład okulary.